Vetten
Al enkele tientallen jaren wordt vet door veel artsen, diëtisten en andere gezondheidsspecialisten bestempeld als “te mijden”. Hoewel een hoge inname van bepaalde vetten een aantal kwalen en ziekten kan veroorzaken, spelen sommige vetten toch een uiterst belangrijke rol in ons lichaam. Het is dan ook best deze vetten geregeld te consumeren.
Heel veel onbewerkte voedingsproducten bevatten vetten: granen, peulvruchten, groenten, zaden, noten en zelfs sommige fruitsoorten.
Extra vetten aan de voeding toevoegen – bijvoorbeeld om het eten meer smaak te geven – kan een onevenwicht veroorzaken in de lichaamsvetzuren. Dit kan op zijn beurt voor een aantal verstoringen zorgen en ziekten veroorzaken. Wanneer we de verschillende soorten vetten en hun rol in het lichaam beter begrijpen, kunnen we ons voedsel zorgvuldiger kiezen en ons bewust zijn van de nood aan supplementen in bepaalde gevallen.
Vetvrije diëten zijn schadelijk voor de gezondheid!
Vetvrije diëten zijn misschien wel goed bedoeld, maar ze zijn uiteindelijk schadelijk voor ons lichaam. In plaats van weinig of geen vet te eten, moeten we ons richten op het consumeren van voldoende en vooral gezonde vetten!
Vetoplosbare voedingsstoffen zijn betrokken bij talloze metabole functies en spelen een rol als antioxidant. Dat geldt ook voor de vetoplosbare vitaminen A, D, E en K. Bovendien verstoren tekorten aan gezonde vetten de hormoonbalans.
Het lijkt paradoxaal, maar een overdreven fixatie op vetloze voeding is mede oorzaak van het alarmerend toenemende overgewicht bij veel mensen. Een tekort aan de vetzuren omega-3 en omega-6 vertraagt het metabolisme en vermindert de vitaliteit.
Zowel omega-3 als omega-6 verhogen de stofwisseling, de verbrandingssnelheid en de energieproductie.
Bovendien stimuleert omega-3 bepaalde stoffen die ervoor zorgen dat het vocht uit de weefsels afgevoerd wordt. Het vasthouden van vocht (oedeem) is dikwijls een van de oorzaken van overtollig gewicht.
Als het ingenomen voedsel de dagelijkse energiebehoefte overschrijdt, wordt het afgebroken en opgeslagen als lichaamsvetten. Deze spelen echter een meer vitale rol dan alleen maar het opstapelen van energie. Ze reguleren bepaalde lichaamsfuncties via hormonen, onderhouden de huid en het haar, isoleren en beschermen de organen, vervoeren de vetoplosbare vitamines A, D, E en K doorheen het lichaam en slaan deze op, helpen beschadigd weefsel te herstellen, pakken infecties aan, maken deel uit van het celmembraan, enz.
Minstens zo belangrijk als de hoeveelheid vetten die we eten, is de kwaliteit ervan. Vetten en oliën zijn samengesteld uit bouwstenen die we vetzuren noemen. Vet is een verbinding van glycerol en drie vetzuren. Er bestaan verschillende soorten vetzuren die elk hun specifieke invloed hebben op onze gezondheid.
Naargelang hun samenstelling en functie in het lichaam kunnen vetzuren opgedeeld worden in verschillende categorieën. Als eerste moet een onderscheid gemaakt worden tussen
Verzadigd vet is meestal dierlijk van oorsprong, maar ook kokosvet, palmpitolie en cacaoboter zijn verzadigde vetten.
Bronnen van onverzadigd vet zijn plantaardig met uitzondering van visolie.
Transvetzuren zijn ongezonde en onnatuurlijke vetzuren die ontstaan door industriële bewerking. Ze zijn terug te vinden in margarines, voedsel dat gefrituurd is, plantaardig vet, koekjes en gebak, snoep, kant-en-klare voeding en alle voeding die (gedeeltelijk) geharde of gehydrogeneerde plantaardige olie bevat.
Twee specifieke soorten onverzadigde vetzuren verdienen speciale aandacht: omega-3 en omega-6.
Het zijn de enige vetzuren die we uit de voeding moeten halen, omdat – in tegenstelling tot andere belangrijke vetzuren – het lichaam ze niet zelf kan aanmaken. Zij worden dan ook essentiële vetzuren genoemd. Tijdens de zwangerschap en in de eerste levensjaren zijn deze essentiële vetzuren van onnoemelijk belang voor de ontwikkeling van de hersenen van de foetus en het jonge kind.
In ons westers eetpatroon komen de essentiële vetzuren relatief weinig voor. Na de campagne “let op vet” is de totale inname van vetten met 2% gedaald, maar de inname van verzadigde vetten is toegenomen. Verzadigde vetten zijn weliswaar nodig als leverancier van belangrijke voedingsstoffen, maar een overschot aan verzadigd vet is erg ongezond.
Duizenden jaren is de verhouding tussen verzadigde vetzuren en onverzadigde vetzuren 1:1 geweest, maar in nog geen 100 jaar tijd is dit 7:1 geworden. Een gezonde voeding vergt dan ook een verandering in het eetpatroon om het lichaam te kunnen voorzien van voldoende essentiële vetzuren.
Voorbeelden van verzadigd vet
Voorbeeld van gezond onverzadigd vet
